How to manage the political crisis of the Khawarij phenomenon during the reign of Amir al-Mu'minin Ali (peace be upon him)

Document Type : Research Article

Author

Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Vali Asr University, Rafsanjan

10.30497/qhs.2025.246407.3966

Abstract

Although numerous studies have been conducted so far on the actions and views of Imam Ali (AS) regarding the Khawarij, it seems that one of the needs of the Islamic society today is to analyze and outline what the management model and leadership method of the Imam (AS) was in confronting the Khawarij and what measures he took to prevent this sedition and the formation of a new sect in the Islamic society. In this research, an attempt has been made to analyze and examine the complete set of statements of Imam Ali (AS) during the Battle of Siffin until after the Battle of Nahrawan in relation to the Khawarij intellectual movement, and to discover and explain the Imam's leadership method in order to outline a crisis management model for this political phenomenon. The findings of the research indicate that Imam Ali (AS) has put several measures on the agenda in order to manage this intellectual movement, such as: introducing the main leaders of the front of truth and falsehood, explaining the principle of arbitrariness, and concluding the argument with the opponents. However, the most important category extracted from the thematic analysis tables is the category of "introducing the Khawarij intellectual movement", which has been manifested in two ways: explaining the negative and positive characteristics in the words of the Imam.

Keywords

Main Subjects

قرآن کریم.
آذری، غلامرضا(1377ش)، کاربرد تحلیل محتوا در سینما،رسانه، شماره9.
ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله‏(1404ق‏)، شرح نهج البلاغة، قم‏: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.‏
ابن أثیر، على بن ابى الکرم(1385ق)، الکامل فی التاریخ ، بیروت: دار صادر.
ابن اعثم، أبو محمد أحمد(1411ق)، الفتوح، تحقیق على شیرى، بیروت: دارالأضواء.
ابن بابویه، محمد بن علی(1398ق)، التوحید، تحقیق هاشم حسینی، قم: جامعه مدرسین.
ابن حنبل، احمد(بی تا)، المسند، قاهره: مؤسسة قرطبة
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی(1404ق)، تحف العقول، تحقیق علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
ابن شهرآشوب، محمد بن علی(1379ق)، مناقب آل ابی طالب، قم:علامه.
ابن قتیبة دینوری، عبد الله بن مسلم(1410ق)، الإمامة و السیاسة، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالأضواء.
ابن مزاحم ، نصر،(1404ق)، وقعة صفین، قم: منشورات مکتبة المرعشى النجفى.
باردن، لورنس(1374ش)، تحلیل محتوا، مترجم: محمد سرخابی؛ ملیحه آشتیانی، تهران: شهید بهشتی
بخاری، محمد بن اسماعیل(1422ق)، الجامع المسند الصحیح، تحقیق محمد زهیر بن ناصر الناصر، بی جا: دار طوق النجاۀ.
بلاذرى، أحمد بن یحیى بن جابر(1417ق)، جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلى، بیروت: دار الفکر.
ثقفى، ابراهیم بن محمد(1353ش)، الغارات، تحقیق جلال الدین حسینى ارموى، تهران: انجمن آثار ملى.
جوادی نیا، حسن (۱۳۹۴ش)، «خوارج از منظر نهج البلاغه»، تاریخ پژوهی، شماره ۶۴.
دینورى، احمد بن داود(1368ش)، الأخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم: منشورات الرضى.
روحانی، سید سعید (۱۳۸۲ش)، «خوارج و حکومت علوی در آثار استاد مرتضی مطهری»، فرهنگ کوثر، شماره ۵۴.
سید رضی، محمد بن حسین(1414ق)، نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، قم: هجرت.
طباطبایی، سید محمد حسین(1360ش)، شیعه در اسلام، قم: بوستان کتاب.
طبری، محمد بن جریر(1387ق)، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم ، بیروت: دار التراث.
طوسى، محمد بن الحسن‏(1414ق)‏، الأمالی، قم: دار الثقافة.
عباسی، آزاده (1399ش)، «تحلیل نشانه‌شناختی کنش‌های خوارج براساس نظریۀ «خود و دیگر»ِ یوری لوتمان»، پژوهش دینی، شماره40.
قنبری پریخانی، نازی؛ طاهری نیا، علی باقر (1397ش)، «تحلیل انسجام و پیوستگی خطبه های امام علی(ع) با موضوع حکمیت براساس تحلیل محتوای کیفی»، پژوهشنامه نهج البلاغه، شماره22.
کریپندورف، کلوسف(1373ش)، تجزیه و تحلیل محتوا، مترجم: محمدسعید ذکائی، رسانه، شماره4.
لطیفی، علی؛ ظریفیان یگانه، محمد حسین، (1391ش)، «اصول و روش های تربیتی مواجه با مخالفان در اخلاق ارتباطی با امام علی(ع)»، پژوهش نامه اخلاق، شماره 15، صص26-41.
مسعودی، على بن الحسین بن على(1409ق)، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم: دار الهجرة.
مسکویه، ابو على(1379ش)، تجارب الأمم، تحقیق ابو القاسم امامى، تهران: سروش.
مفید، محمد بن محمد(1413ق)‏، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، تحقیق مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم: کنگره شیخ مفید.
مکارم شیرازی، ناصر(1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
موسوی، صادق(بی تا)، تمام نهج البلاغه، مشهد: موسسه الاعلمی للمطبوعات.