بررسی تحولات در خوانش از مفهوم «انتظار فرج» در دوران غیبت کبری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مسأله «انتظار فرج امام قائم» به معنای «انتظار فرج امام غائب»، یکی از مفاهیمی است که بویژه پس از آغاز دوره غیبت ‏کبری امام عصر (عج)، مورد توجه دانشمندان شیعه بوده است. اگر چه برخی گزارش‌های تاریخی از طرح مسأله «انتظار ‏فرج» در میان جامعه شیعه برای برخی ائمه پیشین نیز حکایت دارند، ‏ اما بی شک این مفهوم، در دورانی که امام از میان ‏انظار غائب شدند، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه جامعه شیعه و بخصوص دانشمندان شیعی واقع گشت. بررسی ‏گذرای منابع روایی شیعی که به نحوی به این مفهوم یا مسأله پرداخته‌اند، نشان می‌دهد که در دوره غیبت کبری، با گذر ‏زمان، تحولاتی در خوانش ‏ از مفهوم «انتظار فرج» رخ نموده است. آنچه در این نوشتار به دنبال آن هستیم، در گام نخست ‏ارائه گزارشی است از این تحولات. در گام بعد خواهیم کوشید تا نشان دهیم که از چه روی چنین تحولاتی در خوانش ‏این مفهوم رخ نموده است تا به این ترتیب بتوانیم تبیینی از آنها به دست بدهیم.‏

کلیدواژه‌ها