نقش وفاق خانواده در نهادینه ‌شدن معروف ‏و پیشگیری از منکر از منظر قرآن کریم ‏

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان ‏

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

چکیده

امربه‌معروف و نهی از منکر از احکام واجب و جزء وظایف مسلمانان است؛ با این وجود، دلایل متعددی مانع اجرای این ‏فریضه‌ی الهی، در بسیاری از زمینه‌ها می‌شود. در بین شیوه‌های امربه‌معروف و نهی از منکر، روش‌هایی که منجر به ‏نهادینه شدن معروف و برطرف نمودن منکر می‌گردند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. بنابراین، لازم است به مسائلی که ‏پیرامون درونی شدن ارزش‌ها وجود دارد، پرداخته شود. در بین نهادهای اجتماعی، خانواده نقش اصلی را در این زمینه ایفا ‏می‌کند. هرچقدر اعضای خانواده دارای وفاق بیشتری باشند، موفقیت افزون‌تری در نهادینه‌ شدن مصادیق معروف و تربیت ‏صحیح فرزندان کسب می‌نمایند. این مقاله درصدد است با توجه به آیات قرآن کریم که به تشکیل خانواده، مسائل مربوط ‏به آن و زندگی خانوادگی انبیاء(ع) پرداخته، مفهوم وفاق خانواده را بیان کند و نقش وفاق خانواده را در درونی‌شدن ‏ارزش‌های دینی و گسترش معروف در جامعه، واکاوی نماید.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
آلوسی، سید محمود(1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق از علی عبدالباری عطیه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن بابویه، محمدبن علی(1376)، الأمالی، تهران: کتابچی.
ابن بابویه، محمدبن علی(1413)، من لا یحضره الفقیه، مصحح و محقق علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن شعبه حرانی، حسن ابن علی بن حسین( 1363)، تحف العقول، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسة نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم‏(1414ق)،لسان العرب، بیروت: دار صادر.
استافورد و به‌یر، مولا(1377)، تعامل والدین با کودک ،ترجمه‌ی دهگانپور و خرازچی، تهران: رشد.
اسفراینی ابوالمظفر، شاهفور(1375)، تاج التراجم فی تفسیرالقرآن للأعاجم، تحقیق از نجیب مایل هروی و علی‌اکبر الهی خراسانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
امین، سیده نصرت(1361)، مخزن العرفان فی تفسیرالقرآن، تهران: نهضت زنان مسلمان.
بروجردی، حسن بن علی(1386)، جامع احادیث الشیعه، جمعی از محققان، تهران: انتشارات فرهنگ سبز.
بستان، حسین و همکاران(1388)، اسلام و جامعه شناسی خانواده، قم: پژوهشگاه.
بوربا، میکله(1391)، پرورش هوش اخلاقی، ترجمه فیروزه کاوسی، تهران: رشد.
جانبزرگی، مسعود و دیگران(1393)، آموزش اخلاق، رفتار اجتماعی، و قانون‌پذیری به کودکان، تهران: انتشارات ارجمند.
جزائری، نعمت‌الله بن عبدالله(1381)، داستان پیامبران یا قصه‌های قرآن از آدم تا خاتم، مترجم عزیزی، تهران‌: انتشارات هاد.
جوادی آملی، عبدالله(1394)، خانواده متعادل و حقوق آن، قم: مرکز چاپ اسراء.
چلبی، مسعود(1385)، تحلیل اجتماعی در فضای کنش، تهران: نشر نی.
حرحاملی، محمد بن حسن(1409ق)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل بیت.
حسکانی، عبیدالله بن احمد(1411ق)، شواهد االتنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق از محمدباقر محمودی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات و زارت ارشاد اسلامی.
دشتی، محمد(1384)، ترجمه نهج البلاغه علی(ع)، قم: انتشارات الهادی.
دهخدا، علی‌اکبر(1337)، فرهنگ دهخدا، تهران: چاپ سیروس.
راغب اصفهانی، حسین(1412ق)، ال مفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم الدار.
رفیع‌پور، فرامرز(1382)، آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
رفیع‌پور، فرامرز(1393)، دریغ است ایران که ویران شود، تهران: شرکت سهامی انتشار.
زهراکار، کیانوش، و فروغ جعفری(1393)، مشاوره خانواده، تهران: نشر ارسباران.
ستوده، هدایت‌اله(1385)، تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام (از فارابی تا شریعتی)، تهران‌: ندای آریانا.
سیوطی، جلال الدین(1404)، الدرالمنثور فی تفسیرالمأثور، قم: کتابخانه آیه‌الله مرعشی.
صافی گلپایگانی، شیخ لطف‌الله( 1373)، راه اصلاح با امربه‌معروف و نهی از منکر، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، محمدحسین(1374)، ترجمه تفسیر المیزان‏، ترجمه سید محمدباقر موسوى همدانى، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه.‏
طباطبایی، محمدحسین(1382)، آداب زندگی پیامبر(ص)(سنن النبی)، ترجمه لطیف راشدی، سعید مطوف راشدی، قم: انتشارات همگرا.
طباطبایی، محمدکاظم(1379)، وفاق اجتماعی در سخن معصومان و سیره امام علی(ع)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
طبرسی، رضی الدین ابی نصر الحسن فضل(1392)، مکارم الاخلاق، بی‌جا: منشورات الشریف الرضی.
طبرسی، فضل بن حسن(1360)، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران: انتشارات فراهیدی.
طریحی، فخرالدین(1375)، مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
طوسی، محمد بن حسن(بی‌تا)، التبیان فی تفسیرالقرآن، تحقیق احمد قصیر آملی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طیب، سیدعبدالحسین(1378)، اطیب البیان فی تفسیرالقرآن، تهران: انتشارات اسلام.
فراهیدی، خلیل بن احمد(1383)، کتاب العین، قم: انتشارات اسوه، چاپ دوم.
قزوینی، محمد کاظم(1393)، فاطمه الزهرا(سلام الله علیها) من المهد الی اللحد، ترجمه دکتر حسین فریدونی، تهران، نشر آفاق.
قمی، شیخ عباس(1380)، سفینۀ النجاۀ، بیروت: دارالأسوة للطباعة و النشر.
کلینی، محمد بن یعقوب(1367)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
کلینی، محمد بن یعقوب(1407)، کافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
-گرجی، منیر(1376)، نگرش قرآن بر حضور زن در تاریخ انبیا، بی‌جا: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
گیدنز، آنتونی(1386)، جامعه‌شناسی با تجدیدنظر کامل و روزآمد شده، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
مازندرانی، محمدصالح‌ بن احمد(1382)، شرح الکافی، تحقیق ابوالحسن شعرانی، تهران: مکتبه الإسلامیه.
مترجمان(1356)، ترجمه تفسیر طبری، تحقیق حبیب نعمایی، تهران: انتشارات طوس.
مجلسی، محمدباقر(1403ق)، بحار الأنوار، جمعی از محققان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مرادی، محمد(1379)، قرآن، انسان، وفاق، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مشکینی، علی(1381)، ترجمه قرآن کریم، قم: الهادی، چاپ دوم.
مصطفوی، حسن(1385)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
مصطفی، ابراهیم، احمد حسن الزیات، حامد عبدالقادر، محمد النجار(1410ق)، المعجم الوسیط، استانبول: دارالدعوۀ.
مکارم شیرازی، ناصر(1373) ترجمه قرآن، قم: دارالقرآن الکریم.
مکگراو، فیلیب(دکترفیل)(1393)، روانشناسی خانواده موفق، ترجمه دکتر محمدمهدی شریعت باقری، تهران: دانژه.
ملوین ال- دفلور و سایرین(1371مبانی جامعه‌شناسی، اقتباس حمید خضر نجات، شیراز: چاپخانه دانشگاه شیراز.
نوری، میرزاحسین(1408ق) مستدرکال وسائل، بیروت: مؤسسة آل‌البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
یعقوبی، احمد ابنابی یعقوب ابن واضح یعقوبی(1358)، تاریخ یعقوبی، ترجمه دکتر محمد ابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
Gladding, S. (2010). Family Therapy: History, Theory, and Practice. New Jersey: Pearson.
Locke, H. J., & Williamson, R. C. (1958). Marital adjustment: A factor analysis study. American Sociological Review, 23, 562-569.
Nielson, J . P. (2005).  The Relation ship Between Atachment, love styles and marital a vality unpublished Doctoral thesis Utah state university. 5-17
58. Rossi.P.h, Berk.Richard.a (1985) “Varities of normative consensus” American Socilogicl Review, 50 (3):333-347.