مطالعات قرآن و حدیث
واکاوی تحلیلی روش شناسی تعابیر کنایی در فرایند ترجمه حدّاد عادل
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسنده
استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران.
چکیده
در این جستار به بررسی روششناسی ترجمۀ "کنایه" و نقد عملکرد استاد حدّاد عادل پرداخته شده است. ناقدان و صاحبنظران ترجمه، سه روش را برای ترجمه "کنایه" مناسب دانستهاند، و بر این اعتقادند که شیوة کنایی، بهترین روش برای ترجمه تعابیر کناییِ معادلدار در زبان مقصد (ترجمه) است، در غیر اینصورت، باید به روش معنایی، و حتیالمقدور از ترجمة تحتاللفظی صرفنظر نمود. نگارنده نیز روش ترکیبی و تلفیقیِ: «معنایی - ارتباطی» را پیشنهاد میکند؛ با این حال، حدّادعادل بیشتر تعابیر کنایی را به سبک تحتاللفظی صِرف ارائه کرده که ضعیفترین شیوه برای برگردان "کنایه" است و اساساً نمیتواند لطایف معانیِ پنهان کنایه را به مخاطب بازتاب دهد.
دستاورد این پژوهش که با استقصاء تام ترجمه و با اعتماد به روش توصیفی - تحلیلی و نقدی انجام شده، نشان میدهد که حدّادعادل، در ترجمه "کنایه" روش یکنواختی ندارد و از روشهای مختلفِ کنایی، معنایی، معنایی - ارتباطی و تحتاللفظی بهره گرفته که مطلوب و موردنظر است؛ امّا مسئلة مهم استفادة غیر روشمند و بیبرنامة ایشان از سبک تحتاللفظی است، تا جایی که از مجموع 15 مورد کنایهای که از سراسر ترجمه وی بررسی شد، 9 مورد به شیوه تحتاللفظی صِرف، 4 مورد به شیوة معنایی، 1 مورد به شیوة کنایی و 1 مورد نیز به شیوة معنایی ـ ارتباطی ترجمه شده است. این موضوع ترجمه حدّادعادل از کنایات را با چالشی آشکار مواجه ساخته است. هدف این مقاله، بررسی ترجمه حدادعادل با محوریت کنایه، و پیشنهاد مطلوبترین شیوه برای ترجمه این ساختار بلاغی است که در موارد فراوانی نیازمند بازنگری مجدد است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)