نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
3 دانشیار پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
چکیده
تازه های تحقیق
نتایج تحقیق
1. تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی نشان داد که استعاره های مفهومی اندازه جهت تبیین اهمیت مفاهیم حوزه مقصد به کار رفته‌اند و تحت نام‌نگاشت [اهمیت اندازه است] انسجام می یابند.
2. استعاره‌های مفهومی فاصله جهت بیان ارزشمندی مفاهیم حوزه مقصد به کار رفته‌اند و تحت نام‌نگاشت [ارزش فاصله است] انسجام می‌یابند.
3. استعاره‌های مفهومی حرکت، مفاهیم حوزه مقصد به‌عنوان مراحلی از سفر را بیان می‌کنند و تحت نام‌نگاشت [زندگی سفر است] انسجام می‌یابند.
4. این انسجام، از استعاره‌های موجود در یک گروه شروع می‌شود تا به شکل‌گیری انسجام مرکب بین استعاره‌های مفهومی مختلف بیانجامد. به‌عنوان مثال مفهوم منزلت و برتری معنوی به‌عنوان حوزه مقصد در عبارات قرآنی، توسط سه گروه از استعاره‌های مفهومی حرکت، فاصله و اندازه مفهوم‌سازی شده است و این هم‌پوشانی در حوزه مقصد سبب انسجام ترکیبی میان استعاره‌ها گردیده است. این انسجام استعاری، پیوستگی آیات را از محدوده سوره‌ها، که تاکنون توسط اندیشمندان و پژوهش‌گران در سوره‌ها اثبات گردیده، به کل متن قرآن تعمیم می‌دهد.
5. علاوه بر هم‌پوشی ایجاد شده بر مبنای نظریه استعاره مفهومی، هم‌پوشی موجود میان اهداف استعاره‌ها نیز سبب انسجام در متن گردیده است. به این صورت که در تبیین مسیر هدایت، مفاهیم انتزاعی اثرگذار و مهم در سرنوشت معنوی انسان را در قالب استعاره‌های مفهومی اندازه بیان کرده است و معیار ارزش‌گذاری معنوی برای هر مفهوم در جهان‌بینی توحیدی قرآن کریم نیز بر مبنای فاصله آن مفهوم نسبت به خداوند بیان شده است، به‌طوری که مفاهیم دارای ارزش و اعتبار از دیدگاه قرآن کریم، در قالب استعاره، در فاصله نزدیک به خداوند بیان شده‌اند. همچنین جنبه‌های مختلف یک زندگی معنوی از دیدگاه قرآن کریم، در قالب استعاره، به صورت حرکت و سفر به مقصد قرب الهی بیان شده است.
بر این اساس می‌توان گفت برخلاف دیدگاه سنتی به استعاره که عبارات استعاری قرآن را به‌صورت منفرد مورد بررسی قرار می‌دهد، ساختار درونی قرآن شبکه‌ای به‌هم پیوسته از استعاره‌های مفهومی هستند که وجوه مختلف زندگی معنوی انسان و ارتباط او با خدا را نشان می‌دهند و انسجام و پیوستگی متن در جهت شکل‌گیری جهان‌بینی توحیدی توسط قرآن تبیین می‌شود و نشان می‌دهد چگونه زبان استعاری قرآن همه مفاهیم و اندیشه‌های خود را در مسیر هدف اصلی خویش انسجام می‌دهد. انسجام استعاری علاوه بر اثبات نظم متن در تمام قرآن، اعجاز ادبی متن را نیز از زاویه‌ای جدید بیان می‌کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)