اصول مواجهه با انواع متکدیان، بر اساس آموزه های قرآن و احادیث

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.

چکیده

یکی از موضوعاتی که امروزه برای بسیاری از مردم مسأله‌ساز شده است، مسأله نحوه مواجهه با متکدیّان -علی‌الخصوص متکدیان خیابانی- است. این مسأله زمانی مسأله‌سازتر می‌شود که تکدی‌گری سازمان‌یافته تبدیل به یک حرفه گردد و درنتیجه تبدیل به یک معضل و آسیب اجتماعی برای جامعه اسلامی شود. سؤال اصلی این پژوهش عبارت‌است‌از اینکه نحوه مواجه درست با متکدیان خیابانی چگونه است؟ برای پاسخ به این سؤال با مراجعه به آیات و روایات معتبر، می‌توان اصول عام و اصول خاصی را استخراج نمود. اصول عام کمک به متکدیان عبارت است از حرمت طرد، تحقیر، منّت‌گذاری و آزار و اذیت متکدیان. اصول خاص نیز ناظر به اقسام متکدیان است؛ در مواجهه با متکدیان واقعی، اصل بر کمک تا سرحد بی‌نیازی است و در مواجهه با متکدیان مشکوک اصل بر صحّت ادعای فقر و کمک حدأقلی است. در مواجهه با متکدیان غیرواقعی، اصل بر حرمت تعاون بر اثم و اکل مال به باطل است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
آرام، محمّدرضا (1398)، نظام‌سازی بر مبنای تکافل اجتماعی، تهران: دانشگاه امام صادق(علیه السلام).
آقا جمال خوانسارى، محمد بن حسین ‏(1366)، شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم‏، تهران: دانشگاه تهران.
ابن بابویه، محمد بن على‏(1362)، الخصال، قم: جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمد بن على‏(1376)، أمالی الصدوق، تهران: کتابچی.
ابن بابویه، محمد بن على‏(1385)، علل الشرایع،‌ قم: داوری.
ابن بابویه، محمد بن على‏(1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم: دار الشریف الرضی للنشر.
ابن بابویه، محمد بن على‏(1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: موسسة النشر الاسلامی.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏ (1363)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
ابن همام اسکافی، محمد بن همام بن سهیل ‏(1404ق): التمحیص، قم: مدرسة الإمام المهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف‏.
ابوصلاح حلبى، تقى الدین بن نجم الدین (1403ق)، الکافی فی الفقه، به کوشش رضا استادی، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنین علیه السلام.
ازهرى، محمد بن احمد (1421ق)، تهذیب اللغة، بیروت‏: دار احیاء التراث العربی‏.
بجنوردی، سید محمد (1401ق)، قواعد فقهیه، تهران: موسسه عروج.
بستانى، فواد افرام‏ (1375)، فرهنگ ابجدى‏، تهران: اسلامی،‌ چاپ دوم.
تمیمی ‌آمدی، عبدالواحدبن محمّد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، قم: دارالکتب الإسلامیة.
حر عاملى، محمد بن حسن ‏(1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏.
حلبى، على بن حسن (1414ق)، إشارة السبق إلى معرفة الحق، به کوشش گروه پژوهش مؤسسه امام صادق علیه السلام‌، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى، محمد بن حسن (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، به کوشش سید حسین موسوى کرمانى، على‌پناه اشتهاردى، عبدالرحیم بروجردى‌، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
حمیری، عبدالله بن جعفر (1413ق)، قرب الإسناد، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
سید مرتضى، على بن حسین (1405ق)، رسائل الشریف المرتضى، به کوشش سید مهدی رجائی، قم: دار القرآن الکریم.
سن، آمارتیا کومار (1381)، توسعه به مثابه آزادی، ترجمه وحید محمودی، تهران: دستان.
شریف الرضی، محمد بن حسین ‏(1414ق)، نهج البلاغة، قم: نشر هجرت.
شعیری، محمد بن محمد (بی‌تا)، جامع‌الاخبار، نجف: مطبعة حیدریة.
شکرانی، رضا؛ سیدناری، طاهره ‌سادات (1396)، «اولویّت سنجی انفاق در قرآن و حدیث»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، سال دهم، شماره دوم(پیاپی20).
صاحب بن عباد، اسماعیل (1414ق)، المحیط فى اللغة، به کوشش: آل یاسین، محمدحسن‏،‌ بیروت: عالم الکتب.
طباطبایی، محمّد حسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طوسی، محمّد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طوسى، محمد بن حسن (1375ق)، الإقتصاد الهادی إلى طریق الرشاد، تهران: انتشارات کتابخانه جامع چهل‌ستون.
طوسى، محمد بن حسن (1390ق)، الإستبصار فیما اختلف من الأخبار، به کوشش حسن موسوى خرسان، ‏تهران: دار الکتب الإسلامیة.
طوسى، محمد بن حسن (1414ق)، الأمالی، قم: انتشارات دارالثقافة.
عترت ‌دوست، محمّد؛ نصیری، امید؛ غیاثی، هادی (1398ش)، «شبکه مضامین عوامل ایجاد فقر در جامعه اسلامی از منظر آیات قرآن و احادیث اهل بیت(علیهم‌السلام)»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، سال سیزدهم، شماره اول، پیاپی25.
عسگری، محمّدمهدی؛ غفورزاده، حسین (1388ش)، «بررسی مفهوم فقر از منظر قرآن و روایات ائمه اطهار(علیهم‌السلام)«، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، سال سوم ، شماره اول، پیاپی5.
عده‌ای از علما (1363)، الأصول الستة عشر، قم: دار الشبستری للمطبوعات‏.
عیاشی، محمد بن مسعود (1380ق)، تفسیر العیاشی، تهران: المطبعة العلمیة.
قطیفى، ابراهیم بن سلیمان (1413ق)، السراج الوهاج، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت.
قمى، على بن ابراهیم‏ (1404ق)، تفسیر القمی‏، قم: دارالکتاب
کلینی، محمّدبن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب‌الاسلامیة.
کوفی اهوازی، حسین بن سعید (1402ق)، الزهد، قم:المطبعة العلمیة.
کوفی اهوازی، حسین بن سعید (1404ق)، المؤمن، قم: مؤسسة الإمام المهدی علیه السلام‏.
لیثى واسطى، على بن محمد (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث.
محقق حلّى، جعفر بن حسن (1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسه سید الشهداء علیه السلام.
مصطفوى، حسن‏ (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مجلسی، محمد تقی (1414ق)، لوامع صاحبقرانی، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الأمالی، قم: کنگره شیخ مفید.
مفید، محمد بن محمد (1413ق)، المقنعة، قم: کنگره شیخ مفید.
منسوب به علی بن موسی، امام هشتم علیه السلام (1406ق)، الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام‏، مشهد: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏
هلالى، سلیم بن قیس‏(1405ق)، کتاب سلیم بن قیس الهلالی‏، قم: الهادی.
https://www.isna.ir/news/98082214327:  16/03/1399:
https://www.eghtesadonline.com/n/1WOe16/03/ 1399 :
https://rc.majlis.ir/fa/law/show 16/08/1399: 92683: