جمع بین آیات تحریف عهدین با آیات تصدیق مبتنی بر روایات شیعی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق، دانشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران.

10.30497/qhs.2023.244666.3786

چکیده

مشهور علمای اسلام در طول تاریخ اندیشة تفسیری، قائل به وقوع تحریف لفظی در عهدین هستند. در دورة معاصر، ادلة قول مشهور با چالش مواجه شده است، به ویژه وجود آیات تصدیق عهدین در قرآن کریم، مسأله را دشوار نموده است. مسألة پژوهش حاضر آن است که چگونه می‌توان قائل به مُحَرّف بودن عهدین بود و هم‌زمان آن را تصدیق نموده و مضامین تورات را دارای حجیّت دانست؟ ضرورت انجام تحقیق آن است که در صورت عدم به دست دادن تفسیری معقول، فهم محکم و متشابه آیات تحریف و تصدیق ممکن نبوده و تفسیر نابه‌جائی از آیات ارائه خواهد شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد تمامی روایات ذیل آیات تصدیق، ناظر به وجود نشانه‌های رسالت رسول الله‌(ص) و تمام بودن حجت بر اهل کتاب بر اساس کتب موجود نزدشان می‌باشد. روایاتی نیز دلالت بر وقوع تحریفاتی در تمامی موضوعات در عهدین دارند. وجه جمع قابل قبول بین تمامی مضامین آیات و روایت آن است که با وجود تحریف‌های رخ‌ داده در عهدین در مورد بشارت به رسول الله(ص)، همین نسخه‌های تحریف‌شدة موجود نیز دارای مضامین و نشانه‌هایی هستند که حجّت را بر اهل کتاب تمام می‌نماید. از سوئی با توجه به از دست رفتن قرائن زمان صدر اسلام و مکتوم ‌ماندن تفاسیر عهدین، به نظر نمی‌رسد کتب فعلی با تفاسیر رایج، تمام کنندة حجّت بر اهل کتاب باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
آلوسی، محمود بن عبدالله (۱۴۱۵ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن بابویه، محمد بن علی (1376ش)، الأمالی، تهران: کتابچى.
ابن بابویه، محمد بن علی (1378ق)، عیون أخبار الرضا‌(ع)، تهران: نشر جهان.
ابن بابویه، محمد بن علی (1395ق)، کمال الدین و تمام النعمة، تهران: اسلامیه.
ابن بابویه، محمد بن علی (1398ق)، التوحید، قم: جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمد بن علی (بی‌تا)، علل الشرایع، قم: داوری.
ابن حزم (1405ق)، الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، تحقیق محمدابراهیم نصر و عبدالرحمان عمیره، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن شهر آشوب، محمد ابن علی (1379ق)، مناقب آل أبی طالب‌ علیهم‌السلام، قم: علامه.
احمدی، محمد حسن (1391ش)، «تأملی در تفسیر آیة شریفة یحرفون الکلم عن مواضعه»، مطالعات تفسیری، شمارة 10.
بحرانی، سید هاشم (1374 ش)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة بعثت.
بهرامی، محمد (1382 ش)، «نقد مستندات قرآنی نظریه تحریف کتاب مقدس»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 33.
بیضاوی، عبدالله بن عمر (۱۴۱۸ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل،  بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
توفیقی، حسین (1395ش)، تفسیر پنج موضوع قرآنی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
حسن بن علی، عسکری(امام یازدهم‌(ع)) (1409ق)، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری(ع)، قم: مدرسة امام مهدی(عج).
خصیبى، حسین بن حمدان (1419ق)، الهدایة الکبرى، بیروت: البلاغ.
راوندی، قطب‌الدین (1388ش)، قصص الأنبیاء، تحقیق: عبدالحلیم عوض الحلی، قم: مکتبة العلامة المجلسی.
زادیک، دانیل (1388ش)، «مباحثات دینی شیعیان امامی با یهودیان در اواخر قرن هجدهم و نیمه نخست قرن نوزدهم میلادی»، ترجمه جواد مرشدلو، آینة پژوهش، شماره 116 و 117.
سلامی، احمد؛ ایازی، سید محمدعلی (1397ش)، «مقصود از تورات و انجیل در قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 86 .
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (۱۴۰۴ق)، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی(ره).
صفار، محمد بن حسن (1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
طباطبایی، محمد حسین (1353 ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طباطبایی، محمدعلی (1401ش)، تاریخ تحریف باوری در اسلام، تهران: نشر نی.
طباطبایی، محمدعلی؛ مسعودی، عبدالهادی؛ مهدوی‌راد، محمدعلی (1398ش)، «تحلیل کاربردشناختی آیات تصدیق برای پاسخ به مسأله تحریف تورات و انجیل»، پژوهشنامة تفسیر و زبان قرآن.
طبرسی، احمد ابن علی (1403ق)، الإحتجاج علی أهل اللجاج، محقق و مصحح: خرسان، محمد باقر، مشهد: نشر مرتضی.
طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۰۸ق)، مجمع البیان، تحقیق: رسولی، هاشم، و یزدی طباطبایی، فضل‌ الله،  بیروت: دار المعرفه.
طبری، محمد بن جریر (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، و عاملی، احمد حبیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
عیاشی، محمد ابن مسعود (1380ق)، تفسیر العیاشی، تهران: مطبعة علمیه.
فاریاب، محمد (1388ش)، حسین، تحریف تورات و انجیل از دیدگاه قرآن، معرفت، شمارة 143.
فتحی، علی (1388ش)، «قرآن کریم و موضوع تحریف‌گری اهل کتاب به ویژه یهود»، قرآن شناخت، شماره 4.
فخر رازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰ق)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى (1415ق)، تفسیر الصافی، تهران: مکتبه الصدر.
قمی، علی ابن ابراهیم (1404ق)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب.
کلینی، محمد ابن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: الإسلامیه.
مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: دار إحیاء تراث العربی.
مجلسی، محمد باقر (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
مسعودی، فروغ؛ صادق‌نیا، مهراب (1396ش)، «الهامی‌بودن تورات به روایت قرآن کریم و سنت دینی یهود»، پژوهشهای ادیانی، پاییز و زمستان، شمارة 10.
مفید، محمد بن محمد (1413ق)، الإختصاص، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
مفید، محمد بن محمد (1413ق)، المسائل السرویة، قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (۱۳۷۴ ش)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
نعمانی، ابن أبی زینب محمد ابن ابراهیم (1397ق)، الغیبة للنعمانی، تهران: صدوق.
وات، ویلیام مونتگمری (1389 ش)، اسلام و مسیحیت در عصر حاضر، گامی برای گفت و گو، مترجم خلیل قنبری، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
https://islamonline.net/en/muhammad-in-the-bible