مطالعات قرآن و حدیث
تحلیل و بررسی دیدگاه «من وحی القرآن» در رابطه با اعتبارسنجی روایات ناظر به آیات قصص
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانش پژوه سطح 4 رشته تفسیر تطبیقی، موسسه آموزش عالی رفیعه المصطفی، تهران، ایران.
2 دانشیار و عضو گروه قرآن و حدیث و هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران.
چکیده
باریکاندیشان همواره بر کارکردهای قصص در تاریخ بشر آگاهند. قرآن سرگذشت پیشینیان را برای عبرتآموزی به بهترین شیوه نقل کردهاست. روایات تفسیری فراوانی ذیل آیات مرتبط با قصههای قرآنی وارد شده که بهنحوی درصدد تبیین این آیات هستند. پژوهش حاضر برای پاسخ به این مسأله سامان یافته که فضلالله دربارهی روایات قصص قرآن چه موضعی دارد؟ و آیا روایات ناظر به قصص را دارای اعتبار میداند یا نه؟ براساس یافتههای پژوهش که به روش استنتاجی و رویکرد توصیفی-تحلیلی انجام شده، «من وحی القرآن» از جمله تفاسیر معاصریاست که ذکر روایات تفسیری و بهرهگیری از آن در تفسیر نمود دارد؛ ولی تعامل فضلالله با روایات تفسیری ناظر به آیات قصص، شیوه «رد و انکار روایات» و بسیار سختگیرانه است. از نظر وی هرج و مرج و نابسامانیهایی در عرصهی روایات ناظر به قصص قرآن رخ دادهاست. از این رو روش مواجههی او با روایات ناظر به قصص قرآن، روش نقد حدیثی است و روایات وارد شده در زمینهی قصص را نمیپذیرد و آنها را با معیارهایی جون: پرهیز از روایات ضعیف، طرد روایات تفسیری موضوعه، عدم پذیرش روایات به علت تنافی با ظاهر آیه، کنار گذاردن روایات بهخاطر بینتیجه بودن یا ضابطهمند نبودن برخی روایات، طرد روایات غیرمرتبط، تردید دربارهی صحت و سقم روایات، طرد خبر واحد و ردّ روایات با تکیه بر مکی یا مدنی بودن آیات محک میزند.
کلیدواژهها
موضوعات
)