مطالعات قرآن و حدیث

حوزۀ معنایی نام‌های گناه در قرآن کریم و نقد ترجمه‌های فارسی بر اساس آن

نویسنده

دانشجوی دکتری دانشگاه امام صادق(ع) و مربی دانشگاه پیام نور قائن

چکیده

در فرایند ترجمه قرآن کریم ترجمه واژگان کلیدی قرآنی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا این واژگان نظام معنایی و جهان‌بینی قرآن کریم را شکل می‌دهد. میزان توفیق مترجم در این مرحله، هم به فهم دقیق و انتخاب درست او در برابریابی واژگان و حفظ یکدستی و نظام‌مندی در کار ترجمه باز‌می‌گردد و هم به اینکه زبان ترجمه و برابرهایی را که انتخاب کرده تا چه اندازه توانسته است نقش و روابطی را که میان مفاهیم کلیدی قرآنی هست، بازتاباند. روش حوزه‌های معنایی که در اینجا معرفی شده و در مورد حوزه‌ معنایی نام‌های گناه در ترجمه‌های فارسی مورد آزمون قرار گرفته است، می‌تواند زمینۀ دست یافتن به ترجمه‌‌های دقیق و نظام‌مند را فراهم کند و نیز می‌تواند در نقد روشمند ترجمه‌های موجود کارآمد باشد.
مقاله حاضر همچنین به دنبال آن است تا نشان دهد مطالعه تطبیقی حوزه‌های معناییِ مفاهیم دینی در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم می‌تواند یکی از روش‌های مؤثر به منظور دست‌یابی به شاخص‌ها و سیر تطور اندیشۀ دینی ایرانیان در مواجهه با قرآن کریم باشد.

کلیدواژه‌ها

آیتی، عبدالمحمد (1374)،ترجمه قرآن مجید، تهران: سروش (نرم‌افزار جامع تفاسیر نور، 1384ش).
آذرنوش، آذرتاش (1375)، تاریخ ترجمه از عربی به فارسی؛ 1. ترجمه قرآنی، تهران: سروش.
ابن‌منظور (1405)، لسان العرب، بیروت: دار إحیاء التراث (نرم‌افزار المعجم، ویراست سوم، 1379ش).
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1371)، روض الجنان و روح الجنان، به کوشش: محمدجعفر یاحقی و محمد ناصح، مشهد: آستان قدس رضوی (نرم‌افزار جامع تفاسیر نور، 1384ش).
ابوهلال عسکری، حسن (1412)، الفروق اللغویة، قم: جامعه مدرسین قم، (نرم‌افزار المعجم، ویراست سوم، 1379ش).
ایزوتسو، توشی‌هیکو (1360)، مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره ای، تهران: قلم.
برگل، یو.ا (1362)، ادبیات فارسی (بر مبنای تألیف استوری)، ترجمه یحیی آرین‌پور، سیروس ایزدی و کریم کشاورز و به اهتمام احمد منزوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی).
جفری، آرتور (1372)، واژه‌های دخیل در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1418)، المفردات فی غریب القرآن، به کوشش: محمد خلیل عیتانی، بیروت: دار المعرفة.
صفوی، کورش (1384)، فرهنگ توصیفی معنی شناسی، تهران: فرهنگ معاصر.
طبرسی، فضل بن حسن (1406)، مجمع البیان، بیروت: دار المعرفة (نرم‌افزار جامع تفاسیر نور، 1384ش).
طبری(1356)، ترجمه تفسیر طبری (رسمی)، به کوشش: حبیب یغمایی، تهران: توس (نرم‌افزار جامع تفاسیر نور، 1384ش).
قرطبی، محمد (1364)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو (نرم‌افزار جامع تفاسیر نور، 1384ش).
کاشانی، مولی فتح‌الله (1336)،منهج الصادقین، تهران: کتابفروشی محمد حسن علمی (نرم‌افزار جامع تفاسیر نور، 1384ش).
لاینز، جان (1385)، مقدمه‌ای بر معناشناسی زبان‌شناختی، ترجمه حسین واله، تهران: گام نو.
لسان التنزیل (1373)، به کوشش: مهدی محقق، تهران: علمی و فرهنگی.
یاحقی، محمدجعفر؛ ناصح، محمد (1371)، مقدمه بر «روض الجنان و روح الجنان»، مشهد: آستان قدس رضوی.
مطالعات قرآن و حدیث
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شهریور 1387
صفحه 113-147