نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• عباس مصلایی پور ¹
• مروّت محمدی ²

¹ دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)

² دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران (پردیس قم)

چکیده

معناشناسی بخشی از دانش زبان‌شناسی یا شاخه‌ای مستقل از آن است که از رهگذر آن می‌توان به تحلیل معنای واژه‌ها و جمله‌های یک متن پرداخت و جایگاه دقیق کلمه‌ها و ترکیب‌های آن را با توجه به نظام معنایی که در آن قرار دارد، بدست آورد. این نوشتار به تحلیل معناشناختی واژه و مفهوم «زهد» در نهج‌البلاغه می‌پردازد. برای این منظور به واژه‌هایی که در حوزة معنایی زهد به عنوان واژة کانونی قرار داشته و ارتباط معنایی با آن دارند، توجه شده است.
تحلیل معناشناختی این مفهوم در نهج‌البلاغه نشان می‌دهد که این واژه، از معنایی تازه و متفاوت از مفهوم زهد حکایت دارد که با متفاهم آن در نظر اکثر افراد متفاوت است. تبیین و تحلیل معناشناختی واژه زهد در نهج­البلاغه که امری فراتر از مفهوم­شناسی توصیفی و تعریفی است، می­تواند تصحیح کننده برداشت­های نادرست از این مفهوم والا بوده و تفاوت بین زهد در اسلام و رهبانیت را روشن گرداند. این مفهوم در نهج البلاغه در مقابل رغبت قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

• نهج البلاغه
• زهد
• معناشناسی
• نظام معنایی
• شبکه معنایی
• تقابل مفهومی

موضوعات

• علوم قرآنی
• مطالعات میان رشته ای