امنیت اقتصادی و راهکارهای تأمین آن در آموزه‌های قرآنی و روایی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز

چکیده

 امنیت از ضروری‌ترین نیازهای بشری در همۀ اعصار است و این نیاز در اندیشۀ اسلامی نیز یکی از ضروری‌ترین و بزرگ‌ترین نعمات مادی و معنوی برای جوامع انسانی و حیات فردی و اجتماعی به شمار آمده است. از سوی دیگر، یکی از وجوه بسیار بااهمیت امنیت، بعد اقتصادی آن است که به‌ویژه بعد از جنگ جهانی دوم، در دنیای غرب، به این مفهوم- چه از حیث نظری و چه از حیث عملی- توجه ویژه‌ای گردید و تلاش شد تا تأمین آن برای شهروندان با اهتمام افزون‌تری مدنظر نظام‌های سیاسی و اقتصادی قرار گیرد. مستندات این پژوهش، به‌خوبی بیانگر آن است
که- بسیار پیش از این- در منابع قرآنی و روایی، مفهوم متطور و پیچیدۀ
امنیت اقتصادی و سازوکارهای تأمین آن، به‌گونه‌ای بسیار دقیق و ملموس،
مورد تبیین و تصریح قرار گرفته است و با اتکا به این رهنمودهای متقن و عملی، می‌توان ضمن تمهید و تأمین امنیت اقتصادی، جامعه اسلامی و بشری را در مرز‌های ایمان و نظام توحیدی، به توسعۀ عدالت‌محور و پیشرفت و تعالی مادی و معنوی رهنمون ساخت.

کلیدواژه‌ها


قرآن مجید، ترجمه استاد محمدمهدی فولادوند.
نهج‌الفصاحه (1374ش/1416ق)، سخنان رسول اکرم(ص)، گردآورنده: مرتضی فرید تنکابنی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی، چ4.
نهج‌البلاغه (1351ش/ 1392ق)، ترجمه و شرح سید علینقی فیض‌الاسلام، تهران: بی‌نا.
همان (1381)، ترجمه محمد دشتی، قم: مؤسسه انتشارات حضور.
ابن‌شعبه الحرانی، ابومحمد (1363ش/ 1404ق)، تحف العقول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
اخوان کاظمی، بهرام (1382)، عدالت در اندیشه‌های سیاسی اسلام، قم: بوستان کتاب.
الحر العاملی، ‌محمد بن الحسن (1409ق)، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل‌بیت(ع) لاحیاء التراث.
النوری الطبرسی، میرزا حسین (1407ق)، مستدرک الوسایل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه آل‌بیت لاحیاء التراث.
بوزان، باری (‌1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
تمیمی آمدی، عبدالواحد (1360ش)، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح میرجلال‌الدین حسینی ارموری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حکیمی، محمدرضا (1370)، الحیاه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج3.
روحانی، محمود (1368ش)، المعجم الاحصایی لالفاظ القرآن الکریم (فرهنگ ماری کلمات قرآن کریم)، مشهد: آستان قدس رضوی، ج3.
دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1371)، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: سمت.
طباطبایی، سید محمد (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر همدانی، قم: دفتر انشارات اسلامی، چاپ پنجم.
ماندل، رابرت (1377) چهرة متغیر امنیت ملی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مجلسی، محمدباقر (بی‌تا)، بحارالانوار، 110 ج، قم: دار الکتب الاسلامیه